Möwsümleriň üýtgemeginiň bedene täsiri
Möwsümleýin temperaturanyň üýtgemegi howadaky allergen konsentrasiýalaryna we dem alyş saglygyna ep-esli derejede täsir edýär. Geçiş döwründe howanyň ýokarlanmagy bilen ösümlikler çalt köpeliş sikllerine girýärler, bu bolsa polen önümçiliginiň ýokarlanmagyna getirýär - esasanam gaýa, sarymsak we ot görnüşlerinden. Şol bir wagtyň özünde has yssy şertler, tozan çybyklary (Dermatophagoides görnüşleri) üçin amatly ýaşaýyş ýerlerini döredýär, ilaty çyglylyk derejesinde 50% -den ýokary we 20-25 ° C arasynda bolýar. Bu biologiki bölejikler, dem alanda, burun dykylmagy, rinoreýa, asgyrmak ýa-da demgysma güýçlenmelerinde ýüze çykýan has agyr bronhial ýokary duýgurlyk bilen ýüze çykýan allergiki rinit hökmünde ýüze çykýan, immunoglobulin E (IgE) ortaça ýokary duýgurlyk reaksiýalaryny döredýär.
Mundan başga-da, çalt temperaturanyň üýtgemegi sebäpli dörän termoreýulýator kynçylyklary, dem alyş epitelinde fiziologiki stres döredýär. Adatça 34-36 ° C derejesinde saklanýan burun mukozasy, sowuk täsir wagtynda vazokonstriksiýany başdan geçirýär we yssy döwürlerde damar damarlaryny arassalaýar, mukoz arassalaýyş mehanizmlerine zyýan berýär. Bu ýylylyk stres, klimatologiki gözleglere görä sekretor immunoglobulin A (sIgA) önümçiligini 40% -e çenli azaldar we dem alyş ýollarynyň birinji hatar immunologiki goragyny ep-esli gowşadar. Netijede ýüze çykýan epiteliň gowşaklygy wirus patogenezi üçin iň amatly şertleri döredýär - rinowiruslar sowuk burun geçişlerinde (bedeniň esasy temperaturasyna garşy 33-35 ° C) köpelmek derejesini görkezýär, gripp wiruslary pes çygly sowuk howada daşky gurşawyň durnuklylygyny saklaýar. Bu utgaşdyrylan faktorlar, geçiş möwsümlerinde ýokarky dem alyş ýokançlyklary üçin ilat töwekgelçiligini takmynan 30% ýokarlandyrýar, esasanam mukozanyň immuniteti az bolan çaga we geriatriki populýasiýa täsir edýär.
Möwsümleýin temperaturanyň üýtgemegi, gan damarlarynyň gysylmagyny we dilasiýa görnüşlerini üýtgedip, ýürek-damar işine ep-esli derejede täsir edip, gan basyşynyň durnuksyz bolmagyna sebäp bolup biler. Geçiş howa döwürlerinde daşky gurşawyň temperaturasynyň duýdansyz üýtgemegi, beden ýylylyk deňagramlylygyny saklamaga synanyşanda damar äheňinde yzygiderli düzedişlere sebäp bolýar. Bu fiziologiki stres gipertoniýa (hroniki taýdan ýokarlanan gan basyşy) we koronar arteriýa keseli (ýürek myşsasyna gan akmagy) ýaly öňden bar bolan şertlere täsir edýär.
Gan basyşynyň durnuksyzlygy ýürek-damar ulgamyna goşmaça kynçylyk döredýär, ýüregi gan aýlanyşygy üçin has köp işlemäge mejbur edýär. Gowşak ilat üçin bu isleg, ýürek-damar keselleriniň döremek howpuny ep-esli ýokarlandyryp, bozulan ýürek işini basyp biler. Bulara angina pektorisi (döş agyrysyna sebäp bolýan kislorod bilen üpjünçiligiň azalmagy) we miokard infarkty (ýürek dokumalarynyň zeperlenmegine getirýän koronar gan akymynyň doly petiklenmegi) bolup biler. Lukmançylyk gözlegleri, şunuň ýaly temperatura esaslanýan gemodinamiki durnuksyzlygyň möwsümleýin geçişlerde, esasanam garry näsaglaryň we hroniki ýagdaýy pes dolandyrylýanlaryň arasynda ýürek-damar adatdan daşary ýagdaýlaryň 20-30% ýokarlanmagyna kömek edýändigini görkezýär.
Temperaturanyň we çyglylygyň möwsümleýin üýtgemegi bedeniň immunitetine wagtlaýyn täsir edip biler. Immun ulgamy üýtgeýän daşky gurşaw şertlerine uýgunlaşmak üçin wagt talap edýändigi sebäpli, bu uýgunlaşma döwri gowşaklyk penjiresini döredýär. Bu döwürde wiruslar ýa-da bakteriýalar ýaly patogenlere sezewar edilse, bedeniň goragy gowşap, sowuklama, dümew ýa-da dem alyş keselleri ýaly ýokançlyklaryň döremek ähtimallygyny ýokarlandyryp biler. Garry ulular, ýaş çagalar we dowamly saglyk ýagdaýy bolanlar, immunitetiniň pesligi sebäpli möwsümleýin geçişlerde has ýygy duş gelýärler.
Möwsümleýin üýtgemeler wagtynda umumy keselleriň öňüni almak we bejermek
Dem alyş ýollary keselleri
1. Gorag çärelerini güýçlendiriň
Poleniň ýokary konsentrasiýasy döwründe çykmagy azaltmaga synanyşyň. Çykmaly bolsaňyz, allergenler bilen aragatnaşyk saklamazlyk üçin maska we äýnek ýaly gorag enjamlaryny geýiň.
2. Öýüňizdäki howany arassa saklaň
Howa çalşygy üçin penjireleri yzygiderli açyň, howadaky allergenleri süzmek we içerdäki howany arassa saklamak üçin howa arassalaýjy ulanyň.
3. Immunitetini güýçlendiriň
Dogry iýmitlenmek, ortaça maşk etmek we ýeterlik uky almak arkaly bedeniňiziň immunitetini ýokarlandyryň we dem alyş ýollarynyň ýokaşma howpuny azaldyň.
Cardürek-damar keseli
1. Gan basyşyna gözegçilik ediň
Möwsümiň üýtgemeginde gan basyşynyň üýtgemegi barada yzygiderli maglumat almak üçin gan basyşyna yzygiderli gözegçilik ediň. Gan basyşy ep-esli üýtgese, wagtynda lukmana ýüz tutuň we lukmanyň ýolbaşçylygynda antihipertansif dermanlaryň dozasyny sazlaň.
2. warmyly saklaň
Sowuk sebäpli gan damarlarynyň gysylmagy we ýüregiň agyrlygyny ýokarlandyrmak üçin howa üýtgemelerine görä eşik goşuň.
3. Dogry iýiň
Duz kabul edilmegine gözegçilik etmek we kaliý, kalsiý, magniý we banan, ysmanak, süýt we ş.m. ýaly minerallara baý iýmitleri köp iýmek, durnukly gan basyşyny saklamaga kömek edip biler.
Allergiki keseller
1. Allergenler bilen aragatnaşykdan gaça duruň
Allergeniňize düşüniň we aragatnaşykdan gaça duruň. Mysal üçin, poleniň allergiýasy bar bolsa, polen möwsüminde açyk howada geçiren wagtyňyzy azaldyň.
2. Neşe serişdeleriniň öňüni almak we bejermek
Lukmanyň ýolbaşçylygynda allergiki alamatlary aýyrmak üçin anti-allergiki dermanlary ulanyň. Gaty allergiki täsirler üçin wagtynda lukmana ýüz tutuň.
Iş wagty: 18-2025-nji aprel