Kislorod durmuşy dowam etdirýän elementleriň biridir
Mitokondriýa bedende biologiki okislenme üçin iň möhüm ýerdir. Dokuma gipoksiki bolsa, mitokondriýanyň oksidleýji fosforilýasiýa prosesi kadaly dowam edip bilmez. Netijede, ADP-ni ATP-e öwürmek bozulýar we dürli fiziologiki funksiýalaryň kadaly ösüşini saklamak üçin ýeterlik energiýa berilmeýär.
Dokum kislorod üpjünçiligi
Arterial ganyň kislorod düzümiCaO2 = 1.39 * Hb * SaO2 + 0.003 * PaO2 (mmHg)
Kislorod transport kuwwatyDO2 = CO * CaO2
Adaty adamlaryň dem alyş ýollarynyň tutulmagyna çydamlylygy
Howa dem alýarka: 3,5min
40% kislorod dem alanda: 5.0min
100% kislorod dem alanda: 11min
Öýken gaz çalşygy
Howadaky kislorod bölekleýin basyşy (PiO2): 21.2kpa (159mmHg)
Öýken öýjüklerinde kislorod bölekleýin basyşy (PaO2): 13.0kpa (97.5mmHg)
Kislorodyň garyşyk wenoz bölek basyşy (PvO2): 5.3kpa (39,75mmHg)
Deňagramly impuls kislorod basyşy (PaO2): 12,7kpa (95,25mmHg)
Gipoksemiýanyň ýa-da kislorodyň ýetmezçiliginiň sebäpleri
- Alweolýar gipoventilýasiýa (A)
- Howa üpjünçiligi / parfýuziýa (VA / Qc) Deňsizlik (a)
- Dispersiýanyň peselmegi (Aa)
- Sagdan çepe awtoulagyň gan aýlanyşynyň ýokarlanmagy (Qs / Qt ýokarlandy)
- Atmosfera gipoksiýasy (I)
- Içege gipoksiýasy
- Ganazlyk gipoksiýasy
- Dokumanyň zäherli gipoksiýasy
Fiziologiki çäkler
Adatça PaO2-iň 4,8KPa (36mmHg) adam bedeniniň ýaşamagynyň çägi hasaplanýar
Gipoksiýanyň howpy
- Beýni: Kislorod üpjünçiligi 4-5 minut togtadylsa, yzyna gaýtaryp bolmajak zeper ýeter.
- Heartürek: heartürek beýniden has köp kislorod sarp edýär we iň duýgur
- Merkezi nerw ulgamy: Duýgur, pes çydamly
- Dem alma: öýken ödem, bronhospazm, kor pulmonale
- Bagyr, böwrek we başgalar: Kislotany çalyşmak, giperkalemiýa, ganyň mukdaryny ýokarlandyrmak
Uteiti gipoksiýanyň alamatlary we alamatlary
- Dem alyş ulgamy: Dem almakda kynçylyk, öýken çişmesi
- Cardürek-damar: Palpitasiýa, aritmi, angina, damar damarlary, şok
- Merkezi nerw ulgamy: Eforiýa, kelle agyry, ýadawlyk, düşünjäniň bozulmagy, nädogry hereket, ýaltalyk, rahatsyzlyk, retinal gan akma, sarsma, koma.
- Muskul nerwleri: gowşaklyk, titremek, giperrefleksiýa, ataksiýa
- Metabolizm: Suw we natriý saklamak, asidoz
Gipoksemiýa derejesi
Ildumşak: Sianoz ýok PaO2> 6.67KPa (50mmHg); SaO2 <90%
Orta: Sianotik PaO2 4-6.67KPa (30-50mmHg); SaO2 60-80%
Agyr: Bellenen sianoz PaO2 <4KPa (30mmHg); SaO2 <60%
PvO2 Garyşyk wenoz kislorod bölekleýin basyş
PvO2 her dokumanyň ortaça PO2-ni görkezip biler we dokuma gipoksiýasynyň görkezijisi bolup biler.
PVO2-iň adaty bahasy: 39 ± 3.4mmHg.
<35mmHg dokuma gipoksiýasy.
PVO2 ölçemek üçin gan öýken arteriýasyndan ýa-da sag atriumdan alynmalydyr.
Kislorod bejergisiniň görkezijileri
Termo Ishihara PaO2 = 8Kp (60mmHg) teklip edýär
PaO2 <8Kp, 6.67-7.32Kp (50-55mmHg) arasynda uzak möhletli kislorod bejergisiniň görkezijileri.
PaO2 = 7.3Kpa (55mmHg) Kislorod bejergisi zerurdyr
Uteiti kislorod bejergisi görkezmeleri
Kabul ederlikli görkezmeler:
- Uteiti gipoksemiýa (PaO2 <60mmHg; SaO <90%)
- Heartürek urmagy we dem almak bes edilýär
- Gipotoniýa (sistolik gan basyşy <90mmHg)
- Pes ýürek çykaryşy we metabolik asidoz (HCO3 <18mmol / L)
- Dem alyş kynçylyklary (R> 24 / min)
- CO zäherlenmesi
Dem alyş ýetmezçiligi we kislorod bejergisi
Uteiti dem alyş ýetmezçiligi: gözegçiliksiz kislorod dem alyşy
ARDS: Peep ulanyň, kisloroddan zäherlenmäň
CO zäherlenmesi: giperbarik kislorod
Dowamly dem alyş ýetmezçiligi: gözegçilik edilýän kislorod bejergisi
Gözegçilik edilýän kislorod bejergisiniň üç esasy ýörelgesi:
- Kislorod dem alşynyň irki döwründe (birinji hepde), kislorod dem alşynyň konsentrasiýasy <35%
- Kislorod bejergisiniň irki döwründe 24 sagat üznüksiz dem almak
- Bejerginiň dowamlylygy:> 3-4 hepde → Aralyk kislorod dem alyşy (12-18h / d) * ýarym ýyl
→ Öý kislorod bejergisi
Kislorod bejergisi wagtynda PaO2 we PaCO2 görnüşlerini üýtgediň
Kislorod bejergisiniň ilkinji 1-den 3 gününde PaCO2-iň ýokarlanmagy diapazony PaO2 üýtgemegiň bahasynyň * 0.3-0.7 gowşak oňyn arabaglanyşygydyr.
CO2 anestezi astyndaky PaCO2 9.3KPa (70mmHg) töweregi.
Kislorod dem alanyndan 2-3 sagadyň dowamynda PaO2-den 7.33KPa (55mmHg) köpeldiň.
Orta möhletli (7-21 gün); PaCO2 çalt azalýar we PaO2 strong güýçli negatiw arabaglanyşygy görkezýär.
Soňky döwürde (22-28 günler), PaO2 significant ähmiýetli däl we PaCO2 hasam azalýar.
Kislorod bejergisiniň täsirine baha bermek
PaO2-PaCO2: 5.3-8KPa (40-60mmHg)
Täsiri ajaýyp: Tapawut> 2.67KPa (20mmHg)
Kanagatlanarly bejeriş täsiri: Tapawut 2-2,26KPa (15-20mmHg)
Netijesi pes: Tapawut <2KPa (16mmHg)
Kislorod bejergisine gözegçilik we dolandyryş
- Gan gazyna, aňyna, energiýasyna, sianozyna, dem alşyna, ýürek urşuna, gan basyşyna we üsgülewige gözegçilik ediň.
- Kislorod nemlendirilmeli we gyzdyrylmaly.
- Kislorody dem almazdan ozal kateterleri we burun päsgelçiliklerini barlaň.
- Iki kislorod dem alandan soň, kislorod dem alyş gurallary süpürilip, dezinfeksiýa edilmelidir.
- Kislorod akymynyň ölçegini yzygiderli barlaň, nemlendiriji çüýşäni dezinfeksiýa ediň we suwy her gün üýtgediň. Suwuklygyň derejesi takmynan 10 sm.
- Nemlendiriji çüýşäniň bolmagy we suwuň temperaturasyny 70-80 dereje saklamak iň gowusydyr.
Üstünlikleri we kemçilikleri
Burun kanulasy we burun dykylmagy
- Üstünlikleri: ýönekeý, amatly; näsaglara, üsgülewige, iýmäge täsir etmeýär.
- Adetmezçilikleri: konsentrasiýa hemişelik däl, dem almak aňsat bolýar; gyjyndyrmanyň gyjyndyrylmagy.
Maska
- Üstünlikleri: konsentrasiýa birneme kesgitlenendir we gyjyndyrma az.
- Adetmezçilikleri: belli bir derejede ekspektora we iýmitlenmäge täsir edýär.
Kislorodyň çykarylyşynyň görkezijileri
- Düşünmek we özüňi gowy duýmak
- Sianoz ýok bolýar
- PaO2> 8KPa (60mmHg), PaO2 kislorod çykarylandan 3 gün soň azalmaýar
- Paco2 <6.67kPa (50mmHg)
- Dem almak has ýumşakdyr
- HR haýallaýar, aritmi gowulaşýar we BP kadaly bolýar. Kislorod çykarmazdan ozal, gan gazlarynyň üýtgemegine gözegçilik etmek üçin 7-8 günüň dowamynda kislorod dem alyşy (12-18 sagat / gün) kesilmelidir.
Uzak möhletli kislorod bejergisiniň görkezijileri
- PaO2 <7.32KPa (55mmHg) / PvO2 <4.66KPa (55mmHg), ýagdaý durnukly, üç hepdäniň içinde gan gazy, agramy we FEV1 kän üýtgemedi.
- FEV2 bilen 1,2 litrden az bolan dowamly bronhit we amfizema
- Gijeki gipoksemiýa ýa-da uky apne sindromy
- Gysga aralyklara gitmek isleýän maşklar bilen örtülen gipoksemiýa ýa-da COPD keseli bolan adamlar
Uzak möhletli kislorod bejergisi alty aýdan üç ýyla çenli dowamly kislorod dem almagyny öz içine alýar
Idearamaz täsirleri we kislorod bejergisiniň öňüni almak
- Kisloroddan zäherlenmek: Kislorod dem alşynyň iň ýokary konsentrasiýasy 40% -dir. Kisloroddan zäherlenmek 48 sagadyň dowamynda 50% -den geçenden soň ýüze çykyp biler. Öňüni almak: Uzak wagtlap ýokary konsentrasiýaly kislorod dem alyşyndan gaça duruň.
- Atelektaz: Öňüni almak: Kislorodyň konsentrasiýasyna gözegçilik etmek, ýygy-ýygydan öwrülmegi höweslendirmek, bedeniň ýagdaýyny üýtgetmek we tüýkürigiň çykmagyna kömek etmek.
- Gury dem alyş sekresiýalary: Öňüni almak: Dem alýan gazyň çyglylygyny güýçlendiriň we yzygiderli aerozol dem alyň.
- Yzky linza süýümli dokuma giperplaziýasy: diňe täze doglan çagalarda, esasanam wagtyndan öň bäbeklerde bolýar. Öňüni almak: Kislorodyň konsentrasiýasyny 40% -den aşakda saklaň we 13.3-16.3KPa-da PaO2-e gözegçilik ediň.
- Dem alyş depressiýasy: gipoksemiýa we kislorodyň ýokary konsentrasiýasyndan soň CO2 saklanýan näsaglarda görünýär. Öňüni almak: Pes akymda üznüksiz kislorod.
Kislorod zäherlenmesi
Düşünjesi: 0,5 atmosfera basyşynda kislorodyň dem almagy netijesinde dörän dokuma öýjüklerine zäherli täsir kisloroddan zäherlenmek diýilýär.
Kislorodyň zäherlenmesiniň ýüze çykmagy kislorodyň konsentrasiýasyna däl-de, bölekleýin basyşyna baglydyr
Kislorod zäherlenmesiniň görnüşi
Öpük kisloroddan zäherlenmek
Sebäp: Bir basyş atmosferasynda kislorody 8 sagat dem alyň
Kliniki ýüze çykmalar: daşky agyry, üsgülewük, demne, ýaşaýyş ukybynyň peselmegi we PaO2 peselmegi. Öýkeniň çişmegi, dykylmagy, ödem we atelektaz bilen öýken çişme şikeslerini görkezýär.
Öňüni almak we bejermek: kislorod dem alşynyň konsentrasiýasyna we wagtyna gözegçilik etmek
Uly beýniniň kisloroddan zäherlenmegi
Sebäp: 2-3 atmosferadan ýokary kislorod dem almak
Kliniki ýüze çykmalar: görüş we eşidiş bozulmalary, ýürek bulanma, sarsgynlar, huşsuzlyk we beýleki newrologiki alamatlar. Agyr ýagdaýlarda koma we ölüm bolup biler.
Iş wagty: 12-2024-nji dekabry